Klimaatdichter Els de Groen
Klimaatdichter Els de Groen draagt gedichten over natuur en klimaat persoonlijk aan je voor. Dus kom lekker zitten, neem de rust en de tijd en beleef de gedichten.
Behalve schrijver, dichter en schilder is Els de Groen een globetrotter. Ze heeft haar hele leven gereisd , wat tot uiting komt in de onderwerpen van haar boeken (fictie en non-fictie) en in de veertien vertalingen waarin haar werk is verschenen, in een oplage van 1,7 miljoen. Vooral met Oost-Europa is ze erg vertrouwd, reden waarom politici haar in 2004 overhaalden zich te kandideren voor het Europees Parlement. Ze hield het vijf jaar vol; politiek is een cynisch bedrijf.
Weer op vrije voeten, greep ze opnieuw naar de pen en pakte ook een oude hobby, het tekenen, weer op. Haar proza werd bondiger en kreeg de vorm van gedichten en haar tekeningen groeiden uit tot olieverfschilderijen. Zo ontstond Wakker vallen (2018), al spoedig gevolgd door een tweede dichtbundel Hebben mollen weet van zonsondergangen? (2020). Ook bij Uitgeverij In de Knipscheer verscheen Voor het volk (2016), een autobiografisch essay over 30 jaar Europese geschiedenis.
WERK
Romans
De bruidskogel (uitg. De Geus, 1999)
De bruidskogel, debuutroman voor volwassenen, speelt zich af in het uiterst ontoegankelijke noordoosten van Albanië, waar het eeuwenoude gewoonterecht nog het leven beheerst. Door de stichting Vrouw en Cultuur is dit boek genomineerd voor het beste debuut van 1999. Het verscheen toen Albanië iedere dag voorpaginanieuws was.
Afbeelding met tekst
Automatisch gegenereerde beschrijving
Thuisvlucht (uitg. Fagel, 2001)
Thuisvlucht” geeft een indrukwekkend beeld van de etnische en religieuze tegenstellingen in Macedonië. Tijdens de Balkanoorlog werd Macedonië overspoeld door vluchtelingen uit Kosovo, waar NAVO bombardementen een eind maakten aan de Servische bezetting. Toch is het geen oorlogsverhaal, maar een boek over identiteit en de betrekkelijkheid daarvan. Als hoofdpersoon Igor, een Slavische Macedoniër, het geheim van zijn moeder ontrafelt, stort zijn keurig geordende leven in elkaar. Zijn vriendenkring, zijn geloof, niets klopt meer.
Weldoeners of de liefdadigheidsmaffia (Uitg. Papieren Tijger, 2006)
Weldoeners behoort tot de categorie factie, geromantiseerde fictie, gebaseerd op een fraudezaak die De Groen in 2002 ontdekte. In Bulgarije stuitte ze op de activiteiten van “mevrouw 40 % van alles” en “mevrouw 90 % imitatie”. Telkens als de EU of afzonderlijke lidstaten fondsen ter beschikking stellen, doen imitatie NGO’s met succes een gooi naar subsidies. Hoofdpersoon is een hulpverlener die zwicht voor de verleiding van comfort en geld. Als zijn vrouw hem heimelijk nareist, raakt zij verstrikt in een web van intimidaties. Maar de oorzaak hiervan ligt elders en veel dichter bij huis: in het Westen. Om haar bronnen te beschermen koos De Groen voor de romanvorm. Nog tijdens de research voor dit boek vroeg ze Europarlementariërs de kwestie aanhangig te maken.
Afbeelding met tekst, auto, buiten
Automatisch gegenereerde beschrijving
Non-fictie
Too early to get along (uitg. Press Now, 2001)
Op verzoek van Press-Now, en in samenwerking met de OVSE, maakte ze een reportage-essay over Kosovo. Albanezen en Serviërs kennen, zoals veel volken, hun geschiedenis slechts vanuit het eigen perspectief. Dit boek reikt hun de feiten met bronvermeldingen aan en wordt gebruikt in het begeleidingsproces om een verzoening mogelijk te maken. Het is verschenen in het Albanees en het Servisch, talen die ook toegankelijk zijn voor Bosniërs, Turken en Roma. Voor geïnteresseerde buitenstaanders is er een Engelse versie met de titel: “Too early to get along”.
Afbeelding met tekst
Automatisch gegenereerde beschrijving
Roma, 15.000.000 European Citizens (uitg. Europese Groenen, 2005)
Als Europees Parlementslid initieert ze een fotoboek over 15 miljoen grotendeels vergeten Europeanen. Alle foto’s worden becommentarieerd door vooraanstaande medeparlementariërs.
Afbeelding met tekst
Automatisch gegenereerde beschrijving
Straling, mag ’t ietsje meer zijn? (Uitg. Aktie Strohalm, Jan van Arkel, 1987)
In de jaren 80, kort na de ramp in Tsjernobyl, publiceert De Groen een boekje voor volwassenen waarin begrippen als radioactiviteit, besmetting en halveringstijden op toegankelijke wijze worden uitgelegd.
Afbeelding met tekst
Automatisch gegenereerde beschrijving
Als Member of European Parliament (MEP, 2004-2009) wordt ze eerste spreker op het gebied van uraniumwapens, in welke hoedanigheid ze twee publicaties verzorgt, als respectievelijk mede-auteur en redacteur.
The Human Cost of Uranum Weapons (2007), samen met wetenschappers van de ICBUW en
Depleted Uranium (2009), Prof. Dr. Massimo Zucchetti
Afbeelding met tekst, teken
Automatisch gegenereerde beschrijving Afbeelding met tekst
Automatisch gegenereerde beschrijving
Conferentie over de opening van de archieven van de Bulgaarse geheime dienst (uitg. Europese Groenen, 2006)
Een moeras vol krokodillen (uitg. Papieren Tijger, 2009)
Na de afronding van haar mandaat in 2009 publiceert Els de Groen een dagboek over 5 jaar parlementswerk in Brussel, Straatsburg en tal van plaatsen in Oost-Europa.
Afbeelding met tekst
Automatisch gegenereerde beschrijving
Nuttige idioten / Voor het volk (uitg. In de Knipscheer, 2015/2016)
Een autobiografisch essay over 30 jaar Europese geschiedenis, te beginnen in 1984 met een bezoek aan Moskou, toen de eerste tekenen van Perestrojka in de lucht hingen. Als dit essay verschijnt, is Poetin 15 jaar aan de macht, MH17 is uit de lucht geschoten en de oorlog in Oekraïne begonnen.
De herdruk, met de titel Voor het volk, bevat tientallen zwart-witfoto’s van bekende fotografen uit Oost en West.
Poëzie
Wakker vallen (Uitg. In de Knipscheer, 2018, voor volwassenen)
Wakker vallen (met een aanbeveling op de flap van Wim Daniëls, Etchica Voorn, Qader Shafiq en Rodaan Al Galidi) is De Groens eerste dichtbundel, geïllustreerd met eigen olieverfschilderijen en als vierkleurendruk uitgegeven. Thema’s zijn o.a. macht en onmacht, vergankelijkheid en mensen. De titel is ontleend aan het gedicht Laat me wakker vallen waarin de auteur de wereld taalkundig op zijn kop zet.
Hebben mollen weet van zonsondergangen? (Uitg. In de Knipscheer, 2020, voor volwassenen)
De illustraties in deze tweede bundel, in kleur en in zwartwit, zijn alle van de hand van cartoonist en illustrator Len Munnik, die in het jaar van verschijnen (2020) voor de tweede maal de Inkstpotprijs kreeg voor zijn werk. Alle ongeveer 50 gedichten in de bundel gaan over dieren, van olifanten en kikkers tot en met vlinders en bultruggen.
De opbrengst van de bundel is voor World Animal Rights (WAP) en Animal Protection.
Afbeelding met tekst, whiteboard
Automatisch gegenereerde beschrijving
Afbeelding met tekst, krant, schermafbeelding
Automatisch gegenereerde beschrijving
De opbrengst van Hebben mollen weet van zonsondergangen? gaat naar Animal Rights en World Animal Protection. Boven: intervierw in magazine Werelddier.
Boeken voor oudere jeugd
De Kinderen van de overkant (Uitg. West-Friesland, 1979)
Geschreven n.a.v. een interview met Noord-Ierse kinderen in de hoofdstad Belfast waar in de jaren zeventig een burgeroorlog woedde. Els de Groen bezocht het land als redactrice van de AD Kinderkrant.
Afbeelding met tekst, verschillende
Automatisch gegenereerde beschrijving
De splijtzam (Uitg. West-Friesland, 1982)
De splijtzwam bevat het verhaal van een provinciestadje dat economisch afhankelijk is van een opwerkingsfabriek. De controverse daarover verdeelt de bevolking en zorgt ook voor spanning op school. Bij het schrijven van dit boek kreeg de auteur alle medewerking van Prof. J Fast en stralingskundige Govert Nooteboom.
Afbeelding met tekst
Automatisch gegenereerde beschrijving
Jeans voor een matrjosjka (Uitg. Elzenga, 1992)
Dit boek kwam tot stand na de samenwerking en het conflict met Uspenski. De Nederlandse Linda raakt bevriend met de Russische Joelia, de dochter van haar moeders vriend. Die vriendschap blijkt uiteindelijk sterker dan de verliefdheid van hun ouders. Het verhaal is geschreven tegen de achtergrond van de veranderingen in Rusland in de jaren 80 en 90.
Afbeelding met tekst, persoon
Automatisch gegenereerde beschrijving
De dag van het laatste schaap (Uitg. Elzenga, 1993)
Na een bezoek aan Kosovo, sinds 1989 bezet door het Servische leger, en na tal van gesprekken met jonge alleenstaande vluchtelingen schreef Els de Groen De dag van het laatste schaap, over Skender, een Albanese jongen die Kosovo ontvlucht, en over Nassiba die heel alleen uit Somalië weet te ontsnappen. In een Nederlands asielzoekerscentrum komen de twee elkaar tegen, afkomstig uit heel verschillende culturen maar beiden worstelend met trauma’s en bureaucratie.
Afbeelding met tekst
Automatisch gegenereerde beschrijving
Tuig (Uitg. Elzenga 1995)
Herdrukt als Mijn buren, mijn vijanden (Uitg. Fontein, 2001)
Na reizen door (toen nog) Joegoslavië ontmoette De Groen jonge mensen, afkomstig uit verschillende deelrepublieken, die zich heftig verzetten tegen het nationalisme en de tragische burgeroorlog. Dat inspireerde haar tot het schrijven van Tuig.
Afbeelding met tekst, fotolijstje, visitekaartje
Automatisch gegenereerde beschrijvingAfbeelding met tekst
Automatisch gegenereerde beschrijving
Duizend jaar onderweg (Uitg. Fontein, 2000)
Duizend jaar onderweg slaat op de lange periode waarin Roma onderweg zijn van India, het land van oorsprong, naar Oost-Europa. Het boek speelt zich af in Suto Orizari bij Skopje en gaat over twee tieners. Esma heeft grote ambities, maar lijdt onder het gepest op school waar ze als ‘zigeunermeisje’ wordt gediscrimineerd. Ook Adnan krijgt met discriminatie te maken, maar voor hem is de situatie zo mogelijk nog zwaarder. Hij heeft vanwege de oorlog jaren in Duitsland gewoond, maar wordt teruggestuurd (abgeschoben) naar een sloppenwijk. Tot hij in zijn opstandigheid een oplossing lijkt te vinden…
Afbeelding met tekst, visitekaartje
Automatisch gegenereerde beschrijving
Witte raven, zwarte schapen (Uitg. Fontein, 2002)
Sommige scholen, in de nabijheid gelegen van asielzoekerscentra, ontvangen grote hoeveelheden buitenlandse kinderen. Zo’n school is het Pallas Athene College in Ede, dat de Gelderse Onderwijsprijs 2000 in de wacht sleepte voor zijn project “Wereldklas”, een schakelklas waarin leerlingen zich binnen enkele jaren het Nederlands machtig maken.
De hoofdpersoon Iris komt door een verhuizing terecht op een school waar een groot deel van de leerlingen een migrantenachtergrond heeft. Dat is wennen, maar uiteindelijk winst. De Groen schreef dit boek na heel veel gesprekken met leerlingen.
Afbeelding met tekst
Automatisch gegenereerde beschrijving
Boeken voor kinderen
Een handvol piraatjes
Een Hollandse Chinees (Uitg. Van Goor, 1985) 6 jaar e.o.
Een hanvol piraatjes gaat vooral over Noortje en haar jongere broertje Koen. Een Hollandse Chinees gaat vooral over Koen en zijn oudere zusje Noortje. Soms is het fijner de jongste te zijn en soms kun je beter de oudste zijn. Bij deze zelf-lees-verhalen liet De Groen zich inspireren door haar eigen kinderen.
Afbeelding met tekst
Automatisch gegenereerde beschrijving
De boekjes werden zeer gewaardeerd en in 1999 herdrukt als respectievelijk
Rrruzie
Een huis vol schatten (Uitg. Zwijsen, 1999)
Het foetsie-kind (Uitg. Van Goor, 1985) 9 jaar e.o.
Reintje ontdekt bij toeval dat ze een wegdenker is. Wat haar niet bevalt verdwijnt, is zomaar opeens foetsie. Dat kan reuze handig zijn, maar ook voor problemen zorgen…
Afbeelding met kaart
Automatisch gegenereerde beschrijving
De olifanteruiter (Uitg. Van Goor, 1988) 9 jaar e.o.
Nog een fantasieverhaal: Govert en Sara, broer en zus, leren een vreemde vrouw kennen. Er zou een steekje aan los zijn of is er meer aan de hand? Henna, zoals de vrouw heet, kan zich in dieren veranderen. Grote zowel als kleine.
Afbeelding met tekst
Automatisch gegenereerde beschrijving
Van het jongetje dat maar doorgroeide (Uitg. Van Goor, 1990) 9 jaar e.o.
Isabella krijgt een broertje (Boris) dat alle groeirecords breekt. Gelukkig heeft Boris Isabella. Zij leert hem zijn eerste woordjes en klimt op zijn schoot als hij getroost moet worden. Maar ook zij kan niet voorkomen dat het huis te klein wordt. Het boek leest als een grappig fantasieverhaal, maar is ook een knipoog naar een maatschappij waarin alles moet groeien.
Afbeelding met tekst
Automatisch gegenereerde beschrijving
Ik wil een hond (Uitg. Zwijsen, 1994) 6 jaar e.o.
Welk kind wil geen hond en hoeveel ouders zien bezwaren? Zo ook die van Jos, maar hoewel alles even in het honderd loopt, wacht hem toch een verrassing.
Afbeelding met tekst
Automatisch gegenereerde beschrijving
Weg met die rommel (Uitg. Zwijsen, 1982) 6 jaar e.o.
Gooi dat oude speelgoed maar weg, zegt mama vlak voor een verhuizing. Maar Ed, Eef en Noortje hebben net zo goed herinneringen aan oude spullen als hun vader en moeder. Ze bedenken een plan om het speelgoed te redden, maar er gaat iets mis…
Afbeelding met tekst, boek
Automatisch gegenereerde beschrijving
Eigenwijs (Uitg. Zwijsen, 1996) 8 jaar e.o.
Tims oma wil niet verhuizen. Haar oude huis wordt te groot voor haar. Als ze de zolder leegruimt, vindt ze iets bijzonders: iets wat haar haar leven en dat van Tim op zijn kop zet.